Ulusal Yeterlilikler yeterli mi?
Ülkemizde eğitim ve iş dünyasında yaygın olarak bilinen ve kullanılan birbirinden oldukça farklı yeterlilikler bulunmaktadır. Farklı yaklaşımlarla hazırlanmış olan bu yeterlilikleri, bütünleşik bir çerçeve içerisine dâhil etme ve tek bir yapı oluşturma hedefi, TYÇ tasarımının çıkış noktasıdır.
TYÇ, seviye ve seviye tanımlayıcılarından oluşan bir yapıya sahiptir. Seviyeler, seviye tanımlayıcıları aracılığıyla tanımlanmakta ve yeterlilik türleriyle desteklenmektedir. Yeterlilik türleri ise, yeterlilik türü belirleyicileriyle tanımlanmaktadır. Seviye tanımlayıcıları ve yeterlilik türü belirleyicileri, bütünleşik bir araç grubu oluşturmakta; böylelikle her türlü yeterliliği tanımlayabilen esnek bir yapı sunulmasının yanı sıra her türlü öğrenme kazanımı grubu için uygun yeterliliğin geliştirilebilmesini destekleyecek bir tasarım olanağı sağlanmaktadır.
TYÇ sekiz seviyeden oluşan bir yapıda tasarlanmıştır. TYÇ'de her seviye, söz konusu seviyedeki yeterliliklerin sahip olduğu ortak öğrenme kazanımlarına göre tanımlanmıştır. Her seviyeyi bilgi, beceri ve yetkinlikler açısından tanımlayan öğrenme kazanımlarına ilişkin tanımlar dizisi, seviye tanımlayıcısı olarak adlandırılmakta ve seviye tanımlayıcıları, TYÇ’nin çekirdeğini oluşturmaktadır. Seviye tanımlayıcıları, TYÇ içerisindeki diğer tüm yapı ve araçlar için temel sağlamaktadır.
Seviye tanımlayıcıları, ilgili seviyeye ilişkin öğrenme kazanımlarını tanımlamak, yeterliliklerin ait olduğu seviyeyi belirlemek ve TYÇ’yi uluslararası/bölgesel yeterlilik çerçevelerine referanslamak için kullanılan araçtır.
Yeterlilik Türleri
TYÇ geliştirme sürecinde yapılan incelemelerde, sadece seviye yapısı kullanılmasının etkili bir sınıflandırma yapılmasını güçleştireceği öngörülerek seviye yapısının yanı sıra çeşitli yeterlilik türlerinin belirlenmesine ve kullanılmasına karar verilmiştir.
Yeterlilik türü; TYÇ’nin aynı seviyesinde yer alan ve işlevleri, öğrenme kazanımları, kredi değerleri veya genel, meslekî ve akademik yönelimleri açısından benzerlik gösteren yeterliliklerin sınıflandırıldığı yeterlilik gruplarını temsil etmektedir. Yeterlilik türleri, belirli bir öğrenme alanıyla ilişkili değildir. Yeterlilik türleri, aynı seviyede yer alan ancak işlevleri, öğrenme kazanımları, kredi değerleri ve/veya yönelimleri açısından önemli farklılıklar gösteren yeterliliklerin birbirinden ayırt edilmesine olanak sağlamaktadır. Yeterlilik türlerine; 5. seviyede Ön Lisans Diploması ve 5. Seviye Meslekî Yeterlilik Belgesi; 4. seviyede ise Meslekî Ortaöğretim Diploması ve Ustalık Belgesi örnek verilebilir.
